De moderne “Momo” heeft geen tijd - Remake van de kinderfilmklassieker

De "Grijze Mannen" roken niet langer; ze inhaleren nu. De bloemblaadjes van de uurbloemen, die de tijddieven van mensen hebben gestolen en waaruit ze hun energie halen, worden niet langer gedroogd en tot sigaren gerold, maar vloeibaar gemaakt tot een spray.

Het grijze kwaad in de remake van Michael Ende's sprookje "Momo" is niet langer uitsluitend mannelijk: er zijn natuurlijk grijze dames, maar de baas blijft een man (ijskoud gespeeld door Claes Bang, die ook "Dracula" speelde). En ze behoren allemaal tot de "Grey Corporation", een multinationaal techconglomeraat met chique "grijze winkels" in stadscentra.

Daar ontvangen mensen armbanden ("Greycelets") die hen helpen tijd te besparen. Voor kinderen zijn er zwevende robots ("Bibibots") die ouders en vrienden moeten vervangen, omdat niemand meer tijd voor hen heeft. Volwassenen krijgen virtual reality-contactlenzen voor een tijdbesparende ontsnapping naar parallelle werelden. Door de hele stad flitsen de tijdbesparende berichten van de "Grey Corporation" op gigantische led-wanden van brutalistische nieuwbouw.

De mythisch dreigende "tijdspaarbank" in Michael Ende's roman Generations uit 1973 is uitgegroeid tot een multinational. Waren Ende's tijddieven nog ijzig en bedreigend, nu zijn zij en hun producten sexy en begeerlijk. Ze bieden welkome hulp in een toch al hectische wereld.

"Momo" is Michael Ende's tweede meest succesvolle werk na "Het oneindige verhaal". Ouders lezen het nog steeds elke avond voor aan hun kinderen. Ende leverde persoonlijk een bijdrage aan de eerste verfilming in 1986, met Radost Bokel als Momo en Armin Müller-Stahl als de leider van de mannen in het grijs – hij schreef het scenario en maakte een cameo in een treincoupé. Nu, 39 jaar later, komt Christian Ditters remake in de bioscoop. Martin Freeman, Dokter Watson uit de "Sherlock"-reeks, speelt (helaas nogal slapstickachtig) Meester Hora, de mysterieuze beheerder van de tijd van alle mensen, die woont in het Nowhere House in Never Lane.

Ditters film mikt op een internationale markt. Om dit te bereiken, brengt hij het intieme drama "Momo" naar het grote podium. En hij doet dat letterlijk: in het boek en de eerste film woont het weesmeisje Momo in "de ruïnes van een klein amfitheater aan de rand van de grote stad". In de remake is Momo's huis – de heldin wordt gespeeld door de twaalfjarige Britse Alexa Goodall met lange rode krullen – het enorme amfitheater in Pula, Kroatië, direct aan zee. "Onze Momo-wereld moet groter zijn dan de wereld die in de roman wordt beschreven", zegt production designer Ralf Schreck. "We wilden de beelden aanpassen aan de hedendaagse kijkgewoonten en visuele aantrekkingskracht creëren voor het grote scherm."

Dit zijn natuurlijk uitspraken waar puristen van huiveren. Maar we hebben het hier over een kinderfilm (geschikt voor kinderen vanaf 6 jaar), niet over een "getrouwe" theaterproductie. En belangrijke veranderingen zoals de uurbloeminhalatoren werden besproken met twee naaste medewerkers van Michael Ende, die in 1995 overleed: Roman Hocke en Wolf-Dieter von Gronau.

"Momo" is in wezen een anti-technocratische parabel uit de laatste jaren van het analoge tijdperk. Het viert vriendschap, luisteren en zelfs dagdromen. Het combineert kleurrijke met gruwelijke aspecten. Regisseur Ditter moest een manier vinden om dit verhaal te vertalen naar een tijdperk waarin elke zweem van verveling met een smartphone kan worden onderdrukt.

"Tijdens het schrijven van het script bedacht ik hoe de Greys de tijd van mensen tegenwoordig zouden opslokken", zegt Ditter. "Ze zouden zeker niet heimelijk en in het geheim opereren, zoals in Michael Ende's roman, maar zouden zeer zelfverzekerd overkomen." De ultrahippe gadgets van de "Grey Corporation" zijn het resultaat van dit idee. Zo transporteert Ditters film Ende's verhaal naar het heden. Het feit dat de verhalenverteller Gigi in de nieuwe film de jonge influencer Gino (de 21-jarige Brit Araloyin Oshunremi) wordt, is ook duidelijk en werkt.

Helaas verliest het nieuwe "Momo"-verhaal op belangrijke punten niet alleen zijn charme, maar ook zijn boodschap. Zoals gezegd is Momo's gave luisteren – niet omdat ze een superkracht heeft, maar simpelweg omdat ze de tijd neemt voor de mensen met wie ze praat. En dat zijn niet alleen maar mensen.

"Eens bracht een jongetje haar zijn kanarie, die niet wilde zingen," zegt het boek. "Ze moest er een hele week naar luisteren voordat hij eindelijk weer begon te trillen en te zingen."

De oude film vertaalt dit naar een lange scène, waarin het wachten wordt gevierd tot de vogel eindelijk weer zingt. In de remake nadert Momo voor het eerst de kooi met de zwijgende vogel – en die begint meteen te trillen.

Helaas neemt Ditter niet de tijd om de centrale boodschappen van “Momo” uit te leggen.

“Momo”, geregisseerd door Christian Ditter, met Alexa Goodall, Martin Freeman, Kim Bodnia, 92 minuten, FSK 6